Trong thị trường chứng khoán, chúng ta thường bắt gặp thuật ngữ trái phiếu và cổ phiếu. Vậy bản chất trái phiếu là gì? Cách phân biệt trái phiếu và cổ phiếu? Hãy cùng cocacafe.net tham khảo bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về trái phiếu nhé!
I. Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là gì? Sau đây chúng tôi sẽ đưa ra cho bạn 2 cách hiểu về trái phiếu như sau:
- Theo Wikipedia, trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành buộc phải trả cho người sở hữu trái phiếu với một khoản tiền cụ thể. Trong một thời gian xác định, với một lợi tức theo quy định. Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp hoặc một tổ chức chính quyền như chính quyền và Kho bạc nhà nước.
- Hoặc có thể hiểu theo một cách khác, Trái phiếu là một chứng khoán được huy động vốn cộng đồng yêu cầu người phát hành (người vay) thanh toán cho nhà đầu tư (người cho vay) với lãi suất cố định trong một khoảng thời gian xác định. Công ty phát hành trái phiếu phải hoàn trả khoản vay cho nhà đầu tư khi đáo hạn.
II. Đặc điểm của trái phiếu
- Nguồn thu nhập chính của trái phiếu là tiền lãi. Đây là một khoản thu nhập cố định không dựa trên các điều kiện hoạt động của công ty phát hành trái phiếu.
- Trái phiếu được gọi là chứng khoán nợ. Vì vậy, khi một công ty phát hành trái phiếu có thể giải thể hoặc phá sản, thì trước hết nó phải được trả cho các nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu và sau đó mới được phân phối cho các cổ đông của công ty.
- Người sở hữu trái phiếu không chịu trách nhiệm về cách doanh nghiệp sử dụng các khoản tiền đã vay. Doanh nghiệp phải trả nợ đầy đủ theo hợp đồng vay.
III. Các loại trái phiếu phổ biến
Hiện nay, trái phiếu thường được phân loại theo nhiều đặc điểm khác nhau, phổ biến nhất là theo cách phân loại của tổ chức phát hành, bao gồm:
- Trái phiếu ngân hàng: Các tổ chức tài chính, ngân hàng phát hành trái phiếu để tăng vốn hoạt động.
- Trái phiếu chính phủ: Chính phủ phát hành trái phiếu để đáp ứng nhu cầu chi tiêu. Ngoài ra còn có mục đích huy động tiền nhàn rỗi trong nhân dân và các tổ chức kinh tế – xã hội. Trái phiếu chính phủ được coi là loại trái phiếu có uy tín nhất và rủi ro nhất trên thị trường.
- Trái phiếu doanh nghiệp: Là loại trái phiếu do các doanh nghiệp, công ty phát hành để tăng vốn lưu động. Có rất nhiều loại và nhiều loại trái phiếu công ty.
Có nhiều cách phân loại khác, chẳng hạn như theo lợi tức, bản chất của trái phiếu, mức độ an toàn thanh toán và hình thức, cụ thể:
- Theo lợi tức trái phiếu bao gồm: trái phiếu lãi suất cố định, trái phiếu lãi suất thả nổi (gọi là trái phiếu lãi suất thả nổi), và trái phiếu không lãi suất.
- Theo hình thức trái phiếu: Trái phiếu đã đăng ký và Trái phiếu ẩn danh.
- Theo tính chất của trái phiếu: trái phiếu được quyền mua cổ phiếu, trái phiếu có thể mua lại, trái phiếu chuyển đổi.
- Theo mức độ bảo đảm thanh toán: trái phiếu có bảo đảm, trái phiếu không có bảo đảm.
IV. Phân biệt trái phiếu và cổ phiếu
1. Điểm giống nhau
- Là hình thức chuyển nhượng, cầm cố, thế chấp, thừa kế
- Đều được hưởng chênh lệch giá
- Đều là phương tiện huy động vốn đối với công ty phát hành
- Đều là công cụ đầu tư đối với nhà đầu tư
2. Điểm khác nhau
| ĐẶC ĐIỂM | TRÁI PHIẾU | CỔ PHIẾU |
| Chủ thể phát hành | Doanh nghiệp, Ngân hàng, Chính phủ. | Công ty cổ phần |
| Quyền lợi của chủ sở hữu | – Người sở hữu trái phiếu sẽ được trả lãi suất cố định vào thời gian xác định.
– Không có quyền tham gia và hoạt động của đơn vị phát hành trái phiếu. |
– Người sở hữu cổ phiếu của công ty sẽ trở thành cổ đông và có những quyền lợi khác nhau tùy vào loại cổ phần họ nắm giữ.
– Được chia lợi nhuận phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. – Có quyền tham gia vào việc quản lý và được điều hành hoạt động của công ty. |
| Thời gian được sở hữu | Có thời hạn nhất định và được ghi trong trái phiếu. | Không có thời gian nào cụ thể. |
| Thứ tự ưu tiên thanh toán nếu công ty bị giải thể, phá sản | Trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước cổ phiếu. | Phần vốn được góp của cổ đông phải thanh toán sau cùng khi đã thanh toán hết các nghĩa vụ khác. |
V. Những rủi ro khi đầu tư trái phiếu
1. Rủi ro khi tái đầu tư
Là hiện tượng trái chủ nhận được tiền nhưng không có cơ hội tái đầu tư với cùng một mức lãi suất. Đây là một hình thức kinh doanh khá phổ biến có tác động đến lợi nhuận của nhà đầu tư. Vì vậy, khi nhà đầu tư quyết định mua trái phiếu, họ sẽ chọn trái phiếu không hoàn lại để có lãi suất cao hơn, từ đó giảm rủi ro cho lần tái đầu tư tiếp theo.
2. Rủi ro lãi suất
Lợi tức trái phiếu thường có mối quan hệ nghịch đảo. Giá trái phiếu tăng khi nhu cầu tăng và lãi suất giảm, và các nhà đầu tư sẽ cố gắng tận dụng cơ hội để giữ lợi tức càng cao càng tốt. Lãi suất trái phiếu sẽ tăng từ đó. Tuy nhiên, trong trường hợp lãi suất tăng, nhà đầu tư buộc phải bán trái phiếu với lãi suất thấp, dẫn đến giá trái phiếu giảm chung. Đây là một rủi ro đáng kể khác đối với trái chủ bị mất tiền khi giao dịch trái phiếu.
3. Rủi ro lạm phát
Trong những năm gần đây, lạm phát trên thị trường Việt Nam diễn ra ngày càng phổ biến và tăng nhanh. Lạm phát ảnh hưởng đến việc tăng lãi suất, làm giảm sức mua trái phiếu và khiến người sở hữu trái phiếu thu được lợi tức âm.
4. Rủi ro tín dụng
Trái phiếu chính phủ được cho là ít rủi ro nhất vì khả năng phát hành tiền và thuế đánh vào là nguồn thanh toán mà nhà nước thực hiện cho các trái chủ khi đáo hạn. Tuy nhiên, sẽ kém an toàn hơn khi trái chủ mua trái phiếu doanh nghiệp, rủi ro cao hơn và đòi hỏi nhà đầu tư phải trả lãi suất cao hơn.
5. Rủi ro thanh khoản
Trong một số trường hợp, nhà đầu tư không thể bán trái phiếu vì thị trường trái phiếu quá nhỏ khiến giá biến động. Chúng ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ suất sinh lợi của trái chủ.
Trên đây là nội dung chi tiết về trái phiếu là gì và cách phân biệt giữa trái phiếu – cổ phiếu. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc thêm nhiều kiến thức bổ ích về thị trường chứng khoán nhé!